Czarodzieje. Lev Grossman

Tutaj mam dłuższą historię do opowiedzenia. Najpierw odkryłam nowy serial „The Magicians” stworzony właśnie na podstawie „Czarodziejów”. Serial jest wspaniały, mega wciągający i kurczę, ma to coś. Jest trochę popaprany, trochę się różni od innych seriali, ale nie umiem określić, czym. To uczucie. W każdym razie go uwielbiam, a że odcinki są tylko raz na tydzień, chciałam zagłębić ten świat, czytając książki (to trylogia). I wtedy niestety okazało się, że pierwszego wydania trylogii nigdzie nie można kupić, a na drugie wydanie muszę czekać. I czekać. I czekać… W końcu, na kilka dni przed premierą, na allegro nagle pojawił się pierwszy tom z pierwszego wydania, w ofertach można było przebierać do woli… Oczywiście zakupiłam. I kiedy dostałam książkę? W dzień premiery wydania drugiego! Ugh! Ale pocieszam się, że oszczędziłam ponad 50% ceny... Ale wracając do tematu.

O „Czarodziejach” naczytałam się i nasłuchałam tyle mieszanych recenzji, że aż głowa od tego boli. A większość nawet była negatywna, choć zdarzały się i takie, które rozpływały się w zachwytach nad wspaniałością tego dzieła. Wszystko to działo się w anglojęzycznych stronach świata, bo z polskimi recenzjami się nie spotkałam (Nie to, że szukałam. Byłam zdziwiona, że w ogóle to u nas wydano). Książkę porównywano do Harry Pottera, tylko dla dorosłych, do Narnii i wszystkich innych kultowych dzieł ze świata magii. W dodatku na głównym bohaterze wieszano psy, wieszano jego i wieszano autora. Że jak to można być nieszczęśliwym chodząc do szkoły magii?! Jak można mieć depresję, zajmując się magią? Quentin jest rozpieszczonym bachorem i nie wie, jakie ma szczęście. Niektórych jego depresja i malkontenctwo na tyle odrzucały, że po wykrzyczeniu się, informowali, że rzucili książkę w diabły, albo nie sięgnęli po tom drugi. Przecież gdyby oni (czytelnicy) mieli możliwość studiować magię, to byliby przewiecznie szczęśliwi.

Otóż, drodzy czytelnicy (głównie amerykańscy) niestety wykazali się tylko tym, że wyprano im mózg. Tak to odebrałam. W ich opiniach doskonale widać, jak odpowiedni dobór treści i sposób chowania społeczeństwa się kończy. Wszystko ma być przez różowe okulary. Nie daj Boże, ktoś śmie narzekać i być nieszczęśliwy. Nie wzięli pod uwagę, że autor stworzył własny świat, całkowicie oryginalny (zaraz do tego wrócę) i że w tym świecie TAK WŁAŚNIE JEST. Zachowywali się, jakby nie przeczytali książki, nie załapali tła i kontekstu. Najważniejsze było, że Quentin śmie się ubierać na czarno, podczas gdy w modzie jest kolor różowy. Jeez. A w świecie stworzonym przez autora, magia jest popaprana, trudna, wymaga wielu lat nauki i na swój sposób wyrzeczeń. Dla niektórych jest dostępna poprzez szkołę Brakebills, inni nie są do niej dopuszczeni i muszą się jej uczyć bez żadnych podręczników, „na dziko”. W tym świecie większość ludzi jest raczej ponura i gdzieś na skraju depresji i bezsensu życia, choć może niektórzy wydają się być bardziej zblazowani. Magia czyni człowieka trochę zgorzkniałym, sceptycznym i ostrożnym. Studenci radzą sobie za pomocą alkoholu, seksu i imprez. Raz na jakiś czas zdarzy się straszny wypadek, w którym ktoś ginie. Z magią nie ma żartów.

Nie rozumiem porównań do Harry Pottera. Tylko dlatego, że mamy szkołę magii, od razu trzeba to porównywać do Harry Pottera? To nie ma z nim nic wspólnego. Chyba że uznamy to za obraz w krzywym zwierciadle. Ale nawet wtedy bym się z tym nie zgodziła. Po prostu za bardzo się to różni. Autor bawi się z czytelnikiem i sam często nawiązuje, pisząc coś w stylu „tu nie było żadnych różdżek, tu była żywa magia, bla bla bla”, ale nie czyni to obu światów podobnymi do siebie. Za to w pełni się zgodzę z porównaniem do Narnii. Nie dość, że pewne postacie przechodzą przez szafę (z zegarem, ale to ciągle szafa), to w dodatku lądują w krainie Fillory, gdzie panuje dziwna, nieujarzmiona magia i można spotkać wiele dziwnych zwierząt i innych stworzeń. W dodatku wystąpił ten sam motyw co w „Narnii”. Mianowicie, jeden z chłopców jest odrzucany przez Fillory, jest już za duży i za „brudny” aby móc wejść.

Podsumowując. Uważam, że książka w pewien sposób jest gorsza od serialu. Serial wydobył z niej to, co najlepsze i jeszcze to wzmocnił, dodatkowo uatrakcyjniając historię za pomocą niewielkich przeróbek. Ale sama książka również mi się podobała. Jest taka inna, faktycznie panuje w niej ciężka do opisania atmosfera. Autor stworzył ten świat raczej od strony pesymistycznej, a nie optymistycznej, tak samo zresztą przedstawia nasz realny świat. Życie jest długie, szare i do d…. Zdecydowanie nie jest to książka dla każdego. Ci, którzy uważają, że bohaterowie powinni być bezmyślnymi kukłami z wiecznie pozytywnym i walecznym nastawieniem do życia, mogą ją sobie darować. Quentin nie kryje się ze swoimi, momentami, samobójczymi myślami. W ogóle muszę autora pochwalić za jego postać. Jest realny. Nie jest bohaterem, którego się automatycznie lubi, „no bo jest głównym bohaterem”, ale nie żywiłam też do niego antypatii. Jest normalnym człowiekiem, z lepszymi i gorszymi momentami. Trochę fajtłapa, trochę leń. Lubi narzekać i jęczeć. Trochę nieśmiały, ale daje sobie w życiu radę. Czuje się lepiej wśród ludzi, którzy go przyjmują takim, jakim jest. Lubi Brakebills i tam tworzy siebie na nowo.

Cieszę się, że poznałam tę książkę. Jest inna od wszystkiego, co już czytałam, a to miłe uczucie i zbyt rzadkie, szczególnie w gatunku fantastyki. Trzeba to docenić.

„Czarodzieje” Lev Grossmann, wyd. Sonia Draga 2010, str. 493